آموزش کاریکاتور به زبان ساده
کاریکاتور یک مدل نقاشی و زیر شاخه هنر تجسمی است. در این مدل نقاشی صورت افراد داخل نقاشی حالت خنده دار و طنز دارد و قسمت‌های صورت خیلی اغراق‌آمیز رسم میشود. اغراق اندام‌های صورت داخل این سبک عنصر اصلی اون هست و بدون این اغراق نقاشی دیگه کاریکاتور محسوب نمی‌شود. می‌توانیم بگوییم کاریکاتور قدمت ۱۹۰۰ دارد.
البته این مدل نقاشی مدل‌های مختلفی دارند ولی معمولا نقاشی‌های کاریکاتوری رسم چهره هستند. در این نقاشی ضعف‌های قسمت‌ها رو حالت اغراق‌آمیز و طنز جلوه میدهند. خلق اثر کاریکاتوری طرفدار زیادی دارد. پس آموزش کاریکاتور یکی از مهم‌ترین قسمت‌های خلق یک اثر هنری به روش کاریکاتورهست.
هدف از کاریکاتور چیست؟
کاریکاتور، تصویر اغراق شدۀ یک فرد می باشد. گاهی مبالغه آمیز بودن یک شخصیت می تواند منجر به ترسیم کاریکاتور او در محافل عمومی شود، گاهی نیز، تنها جنبۀ طنز و شوخی دارد؛ در هر صورت، کاریکاتور در موقعیت های متفاوت، معانی متفاوتی می یابد و به طور کل، هدف از کاریکاتور، هزل، هجو، کنایه و طعنه است.
ویژگی های کاریکاتور
مهم ترین ویژگی کاریکاتور، شباهت آن با تصویر واقعی است؛ همچنین کاریکاتور باید به صورت غیرواقع گرایانه ای خطوط را رسم کند و به طرز مبالغه آمیزی مضحک و غیرطبیعی باشد! به عبارتی، در کاریکاتور، هر خطی می تواند انتقال دهندۀ معنا و پیامی باشد و گاه مخاطب را بخنداند و گاه عمیقا به فکر و تامل وادارد؛ از این رو ، در اجرای این هنر تجسمی، باید زوایای بسیاری را آموخت و به کار بست.
چرا کاریکاتور از اهمیت برخوردار است ؟
از همان آغاز تبلور این هنر، هدف، نشانی‌دادن و هدایت حضار به بخش های ضعیف و نامناسب جامعه بود. هر موضوعی که به بشریت مرتبط باشد، می تواند مورد هدف کاریکاتور قرار گیرد. در نوگرایی، موضوع، مهم تر از هدف است؛ حال آنکه هدف هنر ، به تکرار مورد بحث قرار می گیرد، اهمیت کاریکاتور واضح و روشن است!
اصول اولیه در آموزش کاریکاتور
کمی قبل‌تر گفتیم کاریکاتور می‌تونه با تکنیک‌ها و استایل‌های مختلفی انجام شه ولی قانون‌ها و اصولی که در ادامه به اون اشاره بیشتری می‌کنیم توی تمامی تکنیک‌ها یکسانه و باید همه این قوانین رو رعایت کنیم. البته یکسری اصول طراحی کاریکاتور با اصول طراحی چهره یکیه و بهتره برای آموزش کاریکاتور از ابتدا تمام قوانین رو یاد بگیریم.
همانند کردن
اولین و مهم‌ترین عنصر آموزش کاریکاتور همانندسازیه. یعنی وقتی شما اثری رو خلق می‌کنین باید در نگاه اول مدل نقاشی شما شناسایی بشه. یک اثر خوب کاریکاتوری باید بتونه با حفظ تمامی اصول واقعیت سوژه رو به خوبی به تصویر بکش
اغراق رکن اصلی آموزش
میتونیم بگیم این اغراق کردنه که ماهیت اصلی یک کاریکاتور رو می‌سازه. بدون اغراق این اثر هنری کاریکاتور نیست. در مقدمه متن گفتیم که این سبک نقاشی جوهره اصلیش تکیه بر نقص و کاستی‌های چهره و اغراق‌آمیز و طنز کردن همین نقص‌هاست. البته شدت این اغراق باید اصولی اجرا بشه.
رسا ندن پیام
معمولا این مدل اثر هنری حاوی پیامی هستن که نقاش می‌خواد اون رو به مخاطب خودش برسونه. هنرمند در کاریکاتور تلاش می‌کنه تا پیامی رو به صورت غیرمستقیم به مخاطب‌ها برسونه. این پیام می‌تونه انواع مختلفی داشته باشه و هنرمند با استفاده از عنصر اغراق می‌تونه راحت‌تر پیامی رو در نقاشی خودش قرار بده.
مراحل اولیه آموزش کاریکاتور چهره
برای داشتن یک کاریکاتور خوب بهتره از یادگیری اصولی طراحی چهره شروع کنیم. میتونیم این آموزش رو به ۷ مرحله تقسیم کنیم:
- حالت سر؛
- چشم چپ؛
- چشم راست؛
- ابروها؛
- مژه؛
- بینی؛
- دهان؛
با زیاد و کم کردن فاصله این پنج تا مورد میتونیم هزاران چهره جدید کشید و تک تک این هزاران نقاشی متفاوت باشن. برای کشیدن کاریکاتور چهره اول باید این ۷ تا مورد کشیده بشن و بعد جزئیات دیگه‌ای مثل خال، چین و چروک، ریش و سبیل و مو، در آخر به نقاشی اضافه بشه. عنصر اغراق یکی از مهم‌ترین عنصرهای خلق یک کاریکاتور خوبه و برای انجام این کار از راه سه مرحله میتونیم این کار رو انجام بدیم:
- تغییر فاصله هر یک قسمت‌های صورت با هم.
- تغییر اندازه هر یک از قسمت‌ها نسبت به دیگری.
- تغییر زاویه قرار گرفتن هر یک از قسمت‌های صورت.
تاثیر خوب دیدن و بررسی پروژه
خوب دیدن سوژه یکی از مهم‌ترین قوانین برای همه هنرمندهای تجسمیه. پس یک هنرمند کاریکاتور هم از این قانون مستثنا نیست. استاد‌هایی که آموزش کاریکاتور به هنرجو‌های خود میدن اولین نکته‌ای که به هنر آموز میگن خوب دیدن سوژه‌ست.
کسی که می‌خواد این هنر رو شروع کنه باید نگرشی متفاوت به اطراف خودش داشته باشه. این هنرمند از همون نگاه خلاقی که داره استفاده می‌کنه و یک عضو از اون سوژه پیدا می‌کنه و روی همون مانور میده.
نکته‌هایی مهم که حتما باید اون‌ها رو رعایت کرد:
- در خلق این سبک به تناسب دقت کنین.
- اگه عضوی رو برای عنصر اغراق انتخاب کردین سایر قسمت‌ها هم باید به تناسب اون تغییر کنن.
برای مثال اگه بخوایم در قسمت فاصله‌های چشم‌ها اغراق کنیم باید اندازه سر و صورت هم به تناسب اون تغییر کنه.
طراحی سر سوژه
برای این که نقاشی ما بی‌نقص به نظر برسه باید به طراحی سر در کاریکاتور دقت زیادی کنیم. معمولا معلم‌ها برای آموزش کاریکاتور به هنرآموز وقتی زیادی برای این موضوع میذارن. اگه برای طراحی سر وقت بیشتری بذاریم و توجه بیشتری کنیم، کشیدن قسمت‌های دیگه نقاشی ساده‌تر میشه. چون بقیه قسمت‌ها رو بر تناسب سر رسم می‌کنیم.
- برای شناسایی حالت سر سوژه، چشم‌هاتون رو ریز کنین و نیمه بسته به سوژه نگاه کنین.
- قسمت‌هایی که مهم هستن و میتونیم توی این قسمت‌ها اغراق کنیم رو پیدا کنین.
- کل صورت رو به دو قسمت تقسیم کنین و قسمت‌هایی که صورت سوژه در اون متقارن نیست رو پیدا کنین.
- اگه سر سوژه به جسم خاصی شباهت داشت از همون قسمت برای اغراق استفاده کنین.
کشیدن چشم‌ها
چشم‌ها یکی از قسمت‌هایی از چهره‌ست که میتونیم مانور زیادی روی اون بدیم. رسم چشم‌ها همو‌ن‌طور خیلی ساده به نظر میان، تناسب اون‌ها خیلی مهمه. رعایت کردن تناسبات در کشیدن چشم‌ها تاثیر خیلی زیادی توی کار شما داره.
برای این که بتونین دقیق‌تر چشم‌های سوژه رو رسم کنین این قانون‌ها رو توی کارتون رعایت کنین:
- اندازه اغراق در چشم‌های نقاشی بستگی به کره چشم بستگی داره.
- در مرحله اول بهتره این عضو رو به یک شکل ساده ببینیم و قسمت‌های جزئی رو بعد پیدا کردن شکل کلی چشم به نقاشی اضافه کنیم.
- توجه کردن به خط و خطوطی که دور چشم‌ها وجود داره توی پیدا کردن فرم چشم کمک زیادی می‌کنه.
- وقتی خواستین روی چشم اغراق داشته باشین به تناسب قسمت‌های دیگه هم توجه کنین.
مرحله آخر کشیدن بینی
در آخرین مرحله آموزش کاریکاتور به سراغ کشیدن بینی می‌رویم. بینی هم مثل چشم‌ها باید برای کشیدن دقت زیادی به خرج بدیم. برای کشیدن بینی حتما به تناسب اون هم دقت زیادی کنین. خیلی از کاریکاتوریست‌ها برای اغراق از بینی استفاده می‌کننن. این عضو رو مورد توجه قرار میدن. برای کشیدن بینی توی کاریکاتور به چند فاکتور دقت زیادی کنیم:
- بینی سوژتون رو از زاویه‌های مختلف بررسی کنین.
- زمانی که شما می‌خواین طراحی کنین بسته به زاویه بینی اغراق و تناسبتون هم باید متفاوت باشه.
- اگه بخوایم شکل دماغ رو ساده کنیم، بینی تقریبا به شکل یک ذوزنقه‌ست.
- جزئیات این قسمت رو بعد از کامل شدن فرم به اون اضافه کنین.
چگونه می توان تناسب چهره را به شکل تاثیرگذاری دستکاری کرد و اغراق ایجاد نمود؟
توجه داشته باشید که تناسب میان پنج شکل اصلی بر اساس سه عامل اصلی است:
- فاصله میان اعضای صورت
- اندازه هر عضو نسبت به اعضای دیگر
- زاویه قرارگیری هر عضو نسبت به محور تقارن صورت
در طراحی پرتره به سبک سنتی تناسب معینی میان اعضای چهره وجود دارد و این تناسب در چهره های مختلف تفاوت کمی با هم دارند. ولی در کاریکاتور قید و بند خاصی برای رعایت تناسب وجود ندارد و کاریکاتوریست می تواند درک خود از چهره فرد مورد نظر را طراحی کند. مثلاً در واقعیت صورت تمام افراد کم و بیش بیضی شکل است اما در کاریکاتور سر را می توان به شکل چند ضلعی، مثلث، مربع و… رسم نمود.
دیدگاهتان را بنویسید