هنر مجسمه سازی

هنر مجسمه سازی را سال‌هاست که محققان و هنرمندان در تلاشند تعریفی جامع از آن ارائه دهند و مشخص کنند چه چیزی این هنر را از سایر اشکال هنری متمایز می‌سازد. این بررسی‌ها نه‌تنها از سوی هنرمندان، بلکه توسط منتقدان هنری نیز در سراسر جهان صورت گرفته است.براساس یکی از نظرسنجی‌ها، مجسمه‌سازی هنری است که به منظور نمایش یک لحظه ایستا در زمان استفاده می‌شود و آن لحظه را به تصویر می‌کشد. مجسمه‌سازان با به کارگیری متریال و تکنیک‌های متنوع، قادرند فرم‌های سه‌بعدی و معناداری را بیافرینند.

با این حال، برخی از هنرمندان بر این باورند که مجسمه‌سازی یک اصطلاح محدود و ثابت نیست که صرفاً به مجموعه‌ای از اشیاء یا فعالیت‌ها اختصاص یابد. بلکه، این هنر به طور مستمر در حال تحول و گسترش است و دامنه فعالیت‌های خود را با معرفی تکنیک‌ها و سبک‌های جدید و استفاده از مواد مختلف بهبود می‌بخشد. به همین خاطر، تعریف مجسمه‌سازی نه‌تنها وسیع‌تر از قبل شده بلکه در حال تغییر و تحول دائمی است.

هنر مجسمه سازی مدرن

مجسمه‌سازی هنری با ریشه‌های تاریخی عمیق است که از زمان‌های باستانی در روم و مصر وجود داشته و از آن برای اهداف سیاسی و مذهبی استفاده می‌شد. در ایران نیز آثار قدیمی نشان دهنده استفاده از مجسمه‌ها برای تزیین و بزرگداشت مشاهیر است.با ورود به قرن بیستم، مجسمه‌سازی دگرگون شد و تمرکز از اندام انسانی به خلاقیت‌های ذهنی و احساسات تغییر کرد. مواد اولیه نیز به طور چشم‌گیری متنوع‌تر شدند و علاوه بر سنگ و چوب، از موادی مانند پلاستیک، فولاد و ضایعات نیز استفاده شد. فضاسازی با اشیا جایگزین تکنیک‌های سنتی مانند حکاکی و کنده‌کاری شده است. در واقع، مجسمه‌سازی مدرن، در مقایسه با دوره‌های قبل، تحول اساسی و قابل توجهی را به خود دیده است.

انواع مجسمه سازی

مجسمه سازی دسته بندی بسیار گسترده ای دارد. از یک جهت می توان مجسمه سازی چیست را بر اساس انواع تکنیک های انجام این هنر دسته بندی کرد و از سوی دیگر انواع مجسمه سازی با مواد و سطوح مختلف تعریف می شود.
از مجسمه سازی با گل که در دسترس ترین نوع آن است گرفته تا با:

• خمیر
• گچ
• چوب
• سنگ
• شیشه
• رزین
• برنز
• استیل
• طلا
• نقره

و سایر متریال مورد استفاده در این هنر، همگی می توانند شکل خاصی از مجسمه سازی را نشان دهند.

مجسمه سازی با گل

یکی از ابتدایی ترین و دردسترس ترین تکنیک های مجسمه سازی، مجسمه سازی با گل است. کار با گل برای ساخت مجسمه ها بسیار ساده و راحت است و به همین دلیل هم اکثر افرادی که می خواهند وارد حرفه مجسمه سازی شوند کار خود را با مجسمه سازی با گل شروع می کنند.
مزیت های بسیار زیادی وجود دارد که مجسمه سازی با گل نسبت به سایر موارد ترجیح داده می شود. اول از همه دسترسی راحت و قیمت مناسب تر گل نسبت به سایر متریال است. از طرفی گل را به راحتی می توان شکل داد؛ چرا که انعطاف پذیری بالایی دارد.
از طرفی چون گل مدت بیشتری زمان می برد تا خشک شود می توان به راحتی آن را اصلاح کرد. همین موارد موجب شده که مجسمه سازی با گل به عنوان شروع کار در این حرفه ایده آل ترین باشد و اکثر هنرجویان کار خود را با مجسمه سازی با گل شروع کنند.
هنرجویانی که مجسمه سازی با گل را یاد می گیرند به بهترین شکل ممکن با مفهوم مجسمه سازی چیست آشنا خواهند شد و می توانند اصول اصلی مجسمه سازی مانند شکل و فرم را با این روش به بهترین شکل یاد بگیرند.

مجسمه سازی با خمیر

خمیر به عنوان ماده‌ای قابل‌انعطاف و همه‌کاره برای مجسمه‌سازی، به ویژه در بین کودکان، جذابیت‌های زیادی دارد. این نوع مجسمه‌سازی به دلیل طبیعت نرم و دکمه‌دار خمیر، به کودکان اجازه می‌دهد تا خلاقیت خود را به راحتی به تصویر بکشند و آثار هنری منحصربه‌فردی خلق کنند.خمیرهای مختلفی برای این منظور وجود دارند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. به عنوان مثال، خمیرهای با پایه آب معمولاً محیط زیست‌دوست‌تر هستند و به راحتی با آب تمیز می‌شوند. این نوع خمیر برای کودکان، به ویژه در سنین پایین‌تر، مناسب‌تر است زیرا غیرسمی و ایمن است.

از سوی دیگر، خمیرهای با پایه روغن، مانند خمیر پلیمر، معمولاً سخت‌تر و مقاوم‌تر هستند و می‌توانند پس از پخت در دمای مشخصی، ثابت و پایدار باقی بمانند. این نوع خمیرها به هنرمندان این امکان را می‌دهند که جزئیات دقیق‌تری را در آثار خود ایجاد کنند.مجسمه‌سازی با خمیر نه تنها به بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف کودکان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به توسعه تفکر خلاق و حل مسائل در آن‌ها نیز منجر شود. همچنین، این فعالیت می‌تواند فرصتی برای برقراری ارتباطات اجتماعی باشد و کودکان را به همکاری ترغیب کند.

ساخت مجسمه با گچ

یکی دیگر از انواع مجسمه سازی ، مجسمه سازی با گچ است که در آن باید از قالب هایی به منظور شکل دهی گچ ها استفاده کرد.ابزارهایی که در این تکنیک استفاده می شود هم متفاوت است و بعد از قالب گیری کارها باید آنها را با استفاده از سنباده های مخصوص پردازش کرد. معمولا تکنیک مجسمه سازی با گچ برای پیکرتراشی و ساخت تندیس ها بیشتر استفاده می شود.

مجسمه سازی با چوب

یکی دیگر از گزینه ها در مجسمه سازی چیست ، مجسمه سازی با چوب است که شکل رایج این هنر بوده و زیبایی بسیار زیادی دارد. آثار و قطعات ایجاد شده با چوب بسیار زیباست. تکنیکی که برای مجسمه سازی با چوب استفاده می شود متفاوت است و در این نوع از مجسمه سازی باید از روش کاهشی یا کنده کاری و حکاکی استفاده شود.
در مجسمه سازی با چوب به ابزار نجاری نیاز است و باید با ابزار و وسایلی مانند اره، مغاره و سنباده، چوب را تراشید و شکل داد تا به سوژه نهایی تبدیل شود. از چوب های مختلفی مانند چوب گردو یا چوب راش می توان برای مجسمه سازی با چوب استفاده کرد.

انواع روش مجسمه سازی

برای مجسمه سازی از روش های مختلفی می توان استفاده کرد که در هر روش مفهوم مجسمه سازی چیست ممکن است کمی متفاوت شود. چهار نوع اصلی شامل:

• روش ریخته گری
• مجسمه های کنده کاری شده
• مجسمه سازی به روش مونتاژ
• روش مدل سازی

تفاوت مجسمه سازی مدرن و سنتی

نکته دیگر در خصوص تفاوت هایی که مجسمه سازی مدرن با مجسمه سازی سنتی دارد این است که در مجسمه های گذشته شکل و اندازه یک فاکتور ثابت بود و مجسمه ها اشکالی بی حرکت بودند. با پیشرفت های اخیر در مجسمه سازی، دیگر نه بی حرکتی و نه تغییر ناپذیری شکل ها را نمی توان برای این هنر ضروری دانست.
در نهایت، مجسمه ‌سازی از قرن بیستم به دو فرآیند شکل‌ دهی سنتی حکاکی و مدل‌ سازی یا به مواد طبیعی سنتی مانند سنگ، فلز، چوب، عاج، استخوان و خاک محدود نشده است.
از آنجایی که مجسمه سازان امروزی از مواد و روش هایی برای ساخت استفاده می کنند که در خدمت اهداف آنها باشد، هنر مجسمه سازی را دیگر نمی توان با مواد یا تکنیک های خاصی شناسایی کرد.