نقاشی زیرلعابی | هنر اصیل ایرانی روی سفال و سرامیک

نقاشی زیرلعابی یکی از زیباترین و جذابترین تکنیک های تزئین سفال و سرامیک در ایران است که با ترکیب رنگ های چشمگیر و لعاب درخشان، آثار هنری بینظیری خلق میکند. این روش نه تنها برای هنرمندان حرفه ای جذاب است، بلکه برای علاقه مندان به صنایع دستی نیز تجربه ای لذت بخش محسوب میشود. اگر شما هم می خواهید با تاریخچه، مراحل اجرا و تفاوت های این تکنیک با نقاشی زیرلعابی آشنا شوید، این مطلب را تا انتها دنبال کنید.

تاریخچه نقاشی زیرلعابی در ایران

نقاشی زیرلعابی که به زیررنگی نیز معروف است، سابقه های طولانی در هنر سفالگری ایران دارد. اوج شکوفایی این هنر به دوره سلجوقی (قرن ۱۱ و ۱۲ هجری) بازمیگردد. در آن دوران، هنرمندان از رنگهای آبی و سیاه برای تزئین ظروف سفالی استفاده میکردند و با پوشاندن طرح ها با لعاب شفاف، جلوه ی بی نظیری به آثار خود می بخشیدند.

این تکنیک به مرور توسعه یافت و امروزه با تنوع رنگی بیشتری اجرا میشود. نقاشی زیرلعابی زیرمجموعه ی نقاشی سایه نما است که شامل طرح های ظریف و هنرمندانه روی بدنه سفال میشود.

نقاشی زیرلعابی چیست؟

در این روش، نقاشی قبل از انجام لعاب نهایی بر روی بدنه سفال صورت می‌گیرد. بر خلاف نقاشی رولعابی که روی سطح لعاب‌خورده اجرا می‌شود، در نقاشی زیرلعابی، طرح‌ها در زیر لایه لعاب قرار می‌گیرند و با حرارت کوره، رنگ‌ها تثبیت شده و لعاب به صورت شفاف یا رنگی بر روی سطح کار قرار می‌گیرد.

مراحل اجرای نقاشی زیرلعابی

برای خلق آثار هنری ماندگار با تکنیک نقاشی زیرلعابی، رعایت اصول ساخت و طراحی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در اینجا مراحل کار و نکات تخصصی را به صورت ساختارمند ارائه می‌کنیم:

۱. انتخاب بدنه سفال:

• میتوان روی سفال خام یا پخته شده نقاشی کرد.
• برای شروع، استفاده از سفال های پختهشده توصیه میشود.
• رنگ بدنه بهتر است روشن (سفید یا صورتی) باشد تا رنگ های نقاشی بهتر دیده شوند.

۲. تهیه رنگ های زیرلعابی:

• رنگها بهصورت پودری هستند و با آب مخلوط میشوند.
• برای روان شدن رنگ، از گلیسیرین، صمغ عربی یا سریش استفاده میشود.
• از پمپ و قلمموهای مخصوص برای اجرای طرح های ظریف کمک گرفته میشود.

۳. لعاب کاری و پخت نهایی:

• پس از خشک شدن نقاشی، یک لایه لعاب شفاف روی کار زده میشود.
• حرارت کوره باعث تثبیت رنگ ها و درخشندگی لعاب میشود.

تفاوت نقاشی زیرلعابی و رولعابی

ابزار و مواد مورد نیاز

• رنگ های پودری زیرلعابی (آبی، سبز، قرمز، زرد و …)
• قلم موهای نرم (برای نقاشی دقیق)
• پمپ و سرنگ (برای طرحهای خطی ظریف)
• لعاب شفاف یا رنگی
• کوره سفالگری

نکات کلیدی در اجرا

✅ از رنگ های باکیفیت و مخصوص زیرلعاب نمایید.
✅ لعاب نباید خیلی ضخیم باشد، زیرا ممکن است روی طرح ها جمع شود.
✅ دمای پخت باید دقیق باشد تا رنگ ها تغییر نکنند.
✅ برای تمرین، ابتدا روی سفال های ساده کار کنید.

جمع بندی

این نقاشی یک هنر اصیل ایرانی است که با تلفیق رنگ و لعاب، ظروف سفالی را به آثار هنری تبدیل میکند. اگر به دنبال یادگیری یک تکنیک جذاب و کاربردی در سفالگری هستید، این روش انتخابی عالی برای شماست.آموزشگاه نقاشی فروهی  در تبریز با برگزاری دوره های تخصصی نقاشی زیرلعابی، همراه شما در مسیر خلق آثار منحصربه فرد خواهد بود.