کلاژ چیست و چگونه ساخته می شود؟

در این مطلب درباره ی کلاژ و  پیرامون آن صحبت می کنیم. کلاژ به ترکیبی از تصاویر و بافت های مختلف برای ساختن یک تصویر جدید گفته می شود. در کلاژ ایده های متفاوتی در کنار یکدیگر قرار داده می شوند و مواد زیادی مورد استفاده قرار می گیرند تا یک شاهکار بصری خاص خلق شود. در تکنیک کلاژ، هنرمند از مجلات، عکس ها یا هر ماده دیگری استفاده می کند به این صورت که از هر کدام قسمتی را انتخاب کرده و آنها را طوری تنظیم می کند که احساسی را برانگیزاند یا داستانی را بیان کند.

کلاژ چیست؟

کلاژ یک کلمه فرانسوی است و به معنای چسباندن می باشد. از کلاژ برای خلق آثار هنری روی سطوح مختلف استفاده می شود. به عبارت دیگر، در کلاژ تکه های بریده شده کنار هم قرار می گیرند تا تصویر اصلی شکل بگیرد. . از این تکنیک اغلب در آثار فتومونتاژ استفاده می شود. البته در ادبیات کلاژ معنای دیگری هم دارد، یعنی علاوه بر گرد هم آوردن بخش های متفاوتی از آثار منتشر شده، به معنی قرار دادن عقاید متنوع از افراد مختلف در یک نوشته است.
اولین اثر هنری با کلاژ
اولین اثر هنری با سبک کلاژ به سال 1921 برمی گردد وقتی که ژرژ براک اثر هنری خود را در پاریس به نمایش گذاشت. بعدها این تکنیک یک روش محبوب و کم هزینه برای ساخت کاردستی در مدارس شد. البته با گذشت زمان در گالری های هنری و آتلیه ها نیز از سبک کلاژ استقبال شد.

انواع کلاژ

کلاژ در چند تکنیک اجرا می شوند که در این مطلب به چهار تکنیک اصلی اشاره می کنیم.

1- کاغذی

همانطور که از نام آن پیداست این نوع کلاژ از تکه های کاغذ ساخته می شود تا یک تصویر مرتب ایجاد شود. همچنین برای چسباندن تکه ها از چسب استفاده می شود. هنرمندان معروفی مانند هنری ماتیس آثار بی نظیری با کلاژ کاغذی خلق کردند.

2- دیجیتال

با ورود تکنولوژی و کامپیوتر تکنیک های مختلفی از قبیل کلاژ دیجیتال ساخته شد. در این تکنیک نیازی به چسب و قیچی نیست بلکه از نرم افزار برای برش و چسباندن تصاویر استفاده می شود. در کلاژ دیجیتال انواع عکس، نقاشی و متن با هم ترکیب شده و یک اثر دیجیتالی خلق می شود.

3- ترکیبی

در این نوع کلاژ ترکیبی از چیزهای مختلف از قبیل دکمه، رنگ، پارچه و موارد دیگر استفاده می شود تا یک شاهکاری بصری خلق شود. از جمله هنرمندانی که از کلاژ ترکیبی بهره گرفته اند می توانیم به رابرت راشنبرگ اشاره کنیم.

4- فتومونتاژ

 در این نوع کلاژ از عکس ها استفاده می شود به این صورت که برای ایجاد یک تصویر جدید، عکس ها را برش می دهند و سپس آنها را جای گذاری می کنند. در کلاژ فتومونتاژ یک تصویر روایتگر یک داستان محسوب می شود. دیوید هاکنی از جمله هنرمندانی بود که در زمینه کلاژ فتومونتاژ آثار بی نظیری خلق نمود.

مراحل ساخت

ساخت کلاژ تشابه زیادی به یک پازل دارد و هنرمند  برای ساختن آن، مراحل زیر را اجرا می نماید.

• مفهوم سازی و برنامه ریزی

به این فکر کنید که می خواهید کلاژ شما درباره چه چیزی باشد. ایده خود را تجسم کنید و در مورد موادی که استفاده می کنید تصمیم بگیرید. مثل داشتن نقشه قبل از شروع سفر است.

• جمع آوری مواد و منابع

همه مواد مورد نیاز خود را جمع آوری کنید. این می تواند کاغذ، عکس، پارچه یا هر چیزی باشد که می خواهید در اثر هنری خود بگنجانید. مثل این است که قبل از پختن غذا، همه مواد را آماده کنید.

• چیدمان و پایبندی به عناصر

حالا قسمت سرگرم کننده فرا می رسد! مواد خود را روی بوم یا کاغذ بچینید. چیزها را تا زمانی که از ظاهرشان خوشتان بیاید حرکت دهید. سپس از چسب برای چسباندن آنها استفاده کنید. مثل این است که قطعات پازل را در جای درست خود قرار دهید.

• افزودن کلیدهای پایانی

زمانی که همه چیز در جای خود قرار گرفت، جزئیات یا نکات نهایی را اضافه کنید تا کارتان فوق العاده خاص شود. مثل این است که برای درست کردن غذایتان چاشنی اضافه کنید.در هنر کلاژ همه چیز این است که اجازه دهید خلاقیت شما بدرخشد. از امتحان چیزهای جدید و آزمایش با مواد مختلف نترسید. گاهی اوقات، غیر منتظره ترین ترکیب ها می تواند به شگفت انگیزترین نتایج منجر شود. آن را به عنوان زمین بازی هنری خود در نظر بگیرید که در آن آزاد هستید تا به کاوش و تفریح بپردازید.

معرفی هنرمندان مطرح کلاژ

– وازه کلاژ در حدود سال 1910توسط دو پیشگام جنبش کوبیسم، ژرژ براک و پابلو پیکاسو ابداع شد. براک و پیکاسو در حین کاوش در زبان تصویری جدید خود شروع به آزمایش با مواد مختلف، مانند پارچه ‌های روغنی چاپ شده، برش ‌های روزنامه و کاغذ های طرح ‌دار کردند. با چسباندن این عناصر بر روی سطوح صاف، آنها توانستند ابعاد چندگانه را برانگیزند و تکه تکه شدن و تخریب اشیاء را بیشتر بررسی کنند.

اولین نمونه  کلاژ، زندگی بی جان پیکاسو با صندلی کنینگ (1912) است. در این کلاژ، پیکاسو عناصر نقاشی شده، پارچه روغنی چاپ شده با الگوی چوبی صندلی و یک تکه طناب را به عنوان یک قاب ترکیب کرده است. استفاده از این اقلام مصرفی در یک اثر هنری نشان دهنده یک حرکت چشمگیر از محدودیت های سنتی به سمت تار شدن هنر و فرهنگ روزانه است.

– در سال ۲۰۱۷، لاسلو آنتال شروع به مستند سازی وقایع زندگی روزمره خود از طریق کلاژ کرد و هر روز روایت‌ های کوچک و ترکیبی تولید کرد. کلاژهای کوچک او که در حساب اینستاگرامش منتشر شده است، طیف وسیعی از موضوعات و تجربیات، از مسائل احساسی گرفته تا پیش پا افتاده و عجیب را پوشش می دهد. آنتال از طریق این خاطرات بصری، غیر قابل اعتماد بودن حافظه را بررسی می کند. او می ‌گوید: «اگر هر روز تجربیات فوری خود را ثبت نکنم، می‌ترسم که دیگر نتوانم به آن قسمت‌ های خودم دسترسی پیدا کنم.»

به نظر می رسد برای آنتال، کلاژ وسیله ای است که نه تنها امکان باز سازی و تکه تکه شدن را فراهم می کند، بلکه به طور متناقض، نوعی حفظ و ایمن بودن را نیز ممکن می سازد. او با رد انبوه مواد چاپی در دسترس، منحصراً از نقاشی ‌ها و چاپ‌ های خودش استفاده می ‌کند و ثابت کرده است که در عصر دیجیتال، بازگشت به لذت‌ های لمسی برش، پاره کردن و چسباندن می‌ تواند فرآیندی رضایت ‌بخش و تأیید کننده باشد.

– بین سال‌های ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۴، رابرت راوشنبرگ، مجموعه ‌ای از آثار کلاژ که تصاویر عکاسی رسانه ‌های جمعی را با ژست ‌های نقاشی ترکیب کرده بود را رونمایی کرد. به دنبال او، آثار کلاژ هنرمند مقیم برلین، ریا پاتریشیا رودر، فناوری‌ های آنالوگ و دیجیتال را ترکیب می ‌کنند تا اشعار تصویری منحصر به ‌فردی را خلق کنند. رودر با اشاره به این آثار به عنوان “اسکنوگرام” از اسکنر خود برای بازی با ابعاد استفاده می کند و اشیاء دو بعدی و سه بعدی را در کنار هم اسکن می کند تا جلوه ای غیر واقعی ایجاد کند.

– در نگاه اول، به راحتی می توان تصور کرد که کلاژهای لولا دوپره دستکاری های دیجیتالی تصاویر عکاسی هستند، اما با بررسی دقیق تر، برآمدگی های ظریف کاغذ، لایه هایی از برش های دقیق با دست را نشان می دهد. کار دوپره که در نزدیکی گلاسکو، اسکاتلند زندگی می کند، از نظر بصری جذاب و با جزئیات پر زحمت است. او با استفاده از تکه‌ های کوچک، تصاویر تکراری سوژه‌ های خود را دوباره می‌ سازد تا بیگانه، جدید و متفاوت به نظر برسند.

کلاژ برای کودکان 

انسان همیشه در حال تغییر و تحول بوده است. تغییر شرایط زندگی بر روند رشد انسان تأثیر می گذارد. از تولد تا شش سالگی کودکان رشد جسمی، اجتماعی، عاطفی و ذهنی دارند و تحولاتی که بیشتر زندگی آنها را تعیین می کند، در این زمان اتفاق می افتد. در کشور ما و بسیاری از کشورهای جهان، این فرآیند شامل آموزش پیش دبستانی می شود. یکی از دلایل اینکه آموزش پیش دبستانی بسیار اهمیت دارد؛ آن است که در این دوره کودکان با بیشترین سرعت رشد می کنند. همچنین بحرانی ترین دوره رشد کودک است. داده ها تحقیقات چندین ساله نشان می دهد که رفتارهای آموخته شده در دوران کودکی بر نگرش کودکان در آینده تأثیر می گذارد.

کلاژ یک فعالیت هنری اولیه در دوران پیش دبستانی است. کلاژ و هنر کاغذ بسیار مهم هستند. تکنیک کلاژ به کودکان در این دوره کمک می کند تا با استفاده از انواع لوازم تحریر، استدلال، خلاقیت، تخیل و هنر حل مسئله را در خود توسعه دهند. مهارت های حرکتی، هماهنگی دست و چشم آنها افزایش می یابد و آنها را قادر می سازد تا خود را بیان کنند؛ همچنین احساسات، افکار و آرزوهای خود را آزادانه با صداها، نقاشی ها و حرکات خود را به نمایش بگذارند.