کمال الملک ، پدر نقاشی ایران
بیوگرافی کمال الملک
محمد غفاری ملقب به کمال المُلک نقاش ایرانی است.کمال الملک در سال 1224 در کاشان و در خانواده ای سرشناس و هنرمند متولد شد. او یکی از معروف ترین و پر نفوذترین شخصیت های تاریخ هنر معاصر ایران به شمار می آید. او برادرزاده صنیع الملک است. وی در یکی از خانواده های هنرمند و سرشناس در کاشان چشم به جهان گشود. غفاری پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در کاشان به همراه برادر بزرگترش به تهران آمد و در دارالفنون در رشتهٔ نقاشی ادامه تحصیل داد. پس از گذشت سه سال تحصیل وی در دارالفنون، هنگامی که ناصر الدین شاه از این مدرسه بازدید می کرد،.کار او را پسندید و وی را به دربار فراخواند.
سال های تحصیل کمال الملک
کمال الملک پس از رفتن به تهران، به همراه برادر بزرگش در مدرسه دارالفنون در رشتهٔ نقاشی مشغول به تحصیل شد. هر دو برادر در مدت 3 سال تحصیل خود توانستند موفقیت های بسیاری را کسب کنند. در پایان سال سوم، ناصرالدین شاه در حین بازدید از مدرسه دارالفنون با دیدن تابلویی که از چهره اعتضاد السلطنه، رئیس وقت مدرسه دارالفنون که توسط محمد غفاری کشیده شده بود، تحت تاثیر قرار گرفت و دستور داد تا او را به عنوان نقاش به استخدام دربار در آورند.
با حضور در دربار، ابتدا لقب خان، سپس پیشخدمت مخصوص به وی اهدا شد و پس از چندی ناصرالدین شاه، تحت تاثیر آثار او قرار گرفت و سبب گردید. تا ناصرالدین شاه خود به شاگردی وی در آید .و او را در ابتدا به لقب نقاش باشی و سپس به لقب کمال الملک منصوب کند. در مدت حضور وی در دربار، او 170 تابلو کشید. که معروف ترین آن ها تالار آینه می باشد و اولین تابلوییست که آن را کمال الملک امضا کرده است.
کمال الملک در نوجوانی
زمان نوجوانی به تهران رفت. سالهای اقامتش در تهران به سفارش ناصر الدین شاه چندین تابلو کشید. ایشان چند سالی را در اروپا گذراندند. نزد تعدادی از نقاشان اروپایی تحصیل کرد. محمد غفاری در موزه های مختلف اروپا به مطالعه آثار نقاشان بزرگ اروپا پرداخت.کمال الملک در بازگشت به ایران مدرسه “صنایع مستظرفه” را تاسیس کرد. و مدیریت آن را عهده دار شد.این نقاش بزرگ در سال ۱۳۰۷ به حسین آباد نیشابور رفت. دوازده سال آخر عمر خود را در این روستا در انزوا گذراند . و در سال ۱۳۱۹ خورشیدی، در سن ۹۵ سالگی درگذشت.
کهن سالی و فوت کمال الملک
سرانجام محمد غفاری (کمال الملک) در 27 مرداد سال 1319ه.ش ساعت 2 بعدظهر روز یکشنبه بر اثر کهولت سن بیمار شد. درسن نود وپنج سالگی در منزل محمد غفاری نوه ی دختری اش چشم از جهان فرو بست.او وصیت کرده بود که در باغ خودش واقع در حسین آباد دفن شود. مدفنش محل استراحت دوستان ودوست دارانش باشد. اما بنا به دلایلی وی را در نیشابور‚مجاور مزار شیخ فرید الدین عطار نیشابوری به خاک سپردند.
دادن لقب کمال الملک به محمد غفاری
بعد از اینکه ناصرالدین شاه ، محمد غفاری را به استخدام دربار در آورد .ابتدا به او لقب خان، سپس پیشخدمت مخصوص را به او داد. سپس شاه تحت تاثیر آثار او قرار گرفت و خود را به شاگردی وی در آورد و او را در ابتدا نقاش باشی و سپس کمال الملک نامید . وی در مدت حضورش در دربار، 170 تابلو کشید که معروف ترین تابلو ، تالار آینه است.
اتفاقات خوش و ناخوش زندگی کمال الملک
کمال الملک با خواهر مفتاح الملک ازدواج کرد. و زندگی روی خوشش را با تولد دختری زیبا و گرم شدن کانون خانواده به او نشان داد. اما حوادث تلخی نیز در زندگی او رخ داد که یکی از آنها مرگ برادر بیست و هشت ساله اش ابو تراب بود. که نقاش جوان را با رنج و اندوهی عمیق قرین ساخت.
پیشامد ناگوار دیگرنیز حادثه دزدیده شدن طلا و جواهرات از تخت طاووس در تالار آیینه کاخ گلستان بود. این حادثه به کمال الملک بد گمان شدند. او را چهار ساعت مورد بازجویی قراردادند . سارق اصلی بالخره دستگیر و اعلام شد. اما خاطره این حادثه در ذهن کمال الملک باقی ماند. در بین دردها، رنج های زندگی کمال الملک ، آسیب دیدن یکی از چشم هایش بیش از همه خاطرش را آزرده ساخت.
عزیمت کمال الملک به اروپا
پس از کشته شدن ناصر الدین شاه و در آغاز سلطنت مظفر الدین شاه ، کمال الملک برای مطالعه و ادامه تحصیلات در زمینه زبان فرانسه و نقاشی به اروپا رفت. بیش از سه سال را در فلورانس، رم و پاریس گذرانید و از موزه های مهم شهر های رم، فلورانس و پاریس دیدن نمود و در آنجا با آثار هنرمندان به نام آشنا شد.و از شاهکار ( روبنس)،(تیسین) و بویژه (رامبراند) نزدیک به دوازده کپی نقاشی کرد .
سفر به اروپا در اسلوب کار و طرز دید او اثرگذار بود . محمد غفاری به دستور مظفر الدین شاه در سال (1279 ش) به ایران بازگشت.اما نتوانست با دستورات مظفرالدین شاه کنار بیاید. برای همین به عراق رفت و چند سال در آنجا زندگی کرد. و در طول زندگی در عراق پرده های زرگر بغدادی و میدان کربلا را ترسیم نمود.او بعد از بازگشت به ایران مدرسه “صنایع مستظرفه” را تاسیس کرد. و مدیریت آن را بر عهده گرفت.
درباره ی آثار او
تابلوهای او آنقدر جذاب بودند که هر بیننده ای را به تحسین وا می داشت .پدر محمد هم در کشیدن منظره و نقاشی و چاپ سنگی استاد بود. بهمین علت استعداد محمد را به سرعت تشخیص داد. وی را برای جدی گرفتن نقاشی ،تشویق و راهنمایی کرد . پدرش نقاشی های او را با دقت بررسی می کرد. هرجا که لازم بود ، نکته ای را به او می آموخت و راهنماییش می کرد .آموزشهای پدر متناسب با رشد محمد تنظیم می شد .
پدر وقتی مطمئن شد .که نقاشی جزئی از وجود پسرش شده و تا پایان عمر نمی توانددل از آن بکند. نکاتی را به او گوشزد می کرد .که تا پایان عمر آویزه گوش محمد شد :« محمد جان اگر می خواهی نقاش خوبی شوی . باید مداوم کار کنی و تا می توانی طرح بزنی و نقاشی بکشی .» عمویش صنیع الملک از نقاشان بنام عصر خود بود.
آثار کمالالملک
۱- مرد برهنه ۲- دورنمای دماوند ۳- دورنمای دیگری از دماوند ۴- آخوند رمال ۵- تصویر نیمتنه ناصرالدینشاه ۶- تصویر مشهدی ناصر ۷- زن پای چراغ ۸- خانه سنگی ۹- خانه دهاتی ۱۰- دورنمای دیگری از باغ مهران ۱۱- کپیه از تابلوی مزینالدوله (تابلو میوه) ۱۲- سن ماتیو ۱۳- کپیه تیسین ۱۴- رمال بغدادی ۱۵- تصویر عضدالملک ۱۶- دورنمای مغانک ۱۷- پیرمرد (ناتمام) ۱۸- مصری ۱۹- تصویر دیگر مصری ۲۰- فانتن لاتور
۲۱- کبک بیجان ۲۲- تصویر نیمتنه اتابک ۲۳- صورت جوانی کمال الملک ۲۴- رمال ۲۵- تصویر کمالالملک در حال تبسم ۲۶- زرگر ۲۷- صورت کمالالملک با کلاه ۲۸- بنزور ۲۹- پرتیه ۳۰- صورت دیگری از کمالالملک با شنل۳۱- تصویر زن(مداد) ۳۲- زری یراقیهای جهود ۳۳- صورت دیگری از جوانی کمالالملک ۳۴- زنجیری ۳۵- تصویر زن (که با همکاری گوردیجانی کشیده شده) ۳۶- تصویر مرحوم ذکاء الملک ۳۷- تصویر رامبراند ۳۸- تصویر دیگری از کمالالملک ۳۹- دورنمای چراغبرها ۴۰- بازار مرغ فروشها
برخی دیگر از آثار وی
۴۱- صورت سردار اسعد ۴۲- قالیچه صورت رامبراند ۴۳- قالیچه صورت کمال الملک ۴۴- قالیچه دورنمای منظرهای از شمیران ۴۵- تصویر مرحوم حاج نصرالله تقوی ۴۶- قالیچه دورنمای یاخچیآباد ۴۷- کپیه رافائل ۴۸- کپیه تابلوی دیگری از تیسین ۴۹- کپیه ونوس ۵۰- تصویر مظفرالدین شاه ۵۱- تصویر احمد شاه ۵۲- تصویر کمالالملک (آبرنگ) ۵۳- تصویر مولانا (آبرنگ) ۵۴- عرب خوابیده (آبرنگ) ۵۵- حوض صاحبقرانیه ۵۶- تکیه دولت ۵۷- دورنمای پس قلعه ۵۸- دورنمای زانوس ۵۹- تالار آیینه ۶۰- دورنمای لار
۶۱- صورت ناصرالملک ۶۲- تصویر پسر ناصرالملک ۶۳- تصویر مشیرالدوله ۶۴- تصویر وثوقالدوله ۶۵- تصویر ضیعالدوله ۶۶- پرنده الوان (آبرنگ) ۶۷- دورنمای شهر از پشتبام صاحبقرانیه ۶۸- دورنمای کوه شمیران از پشتبام مدرسه (ناتمام) ۶۹- قالیچه منظره خیابان شمیران ۷۰- زن ۷۱- کپیه باسمه فرنگی (به دستور احمدشاه) ۷۲- کپیه باسمهای دیگر (به دستور احمدشاه) ۷۳- نوازندهها ۷۴- تصویر ایستاده یکی از پیشخدمتهای دربار ۷۵- نیمتنه یکی از درباریان (آبرنگ) ۷۶- بازار کربلا ۷۷- منظره آبشار دوقلو ۷۸- منظره حوض و فواره قصر گلستان ۷۹- تصویر میرزاعلیاصغر خان اتابک (نیم تنه) ۸۰- تصویر میرزا علیاصغرخان (تمام قد) ۸۱- تصویر آقاعلیمعینالحضور (آبرنگ)
دیدگاهتان را بنویسید